Đọc Chậm 12/4: Chiến tranh kinh tế Mỹ-Trung - Không hoảng loạn cũng đừng vui quá
Hôm nay mình ham chơi, có bạn lâu năm gặp rủ chơi game cả đám nên mình viết Đọc Chậm nhanh rồi còn chơi game, các bạn thông cảm. Mấy đứa này chơi với tụi nó lâu học hỏi được nhiều thứ nên hổng bỏ được (mà thật ra lý do chính là mình ham chơi :)).
Mình note nhanh lại view của mình hôm nay, chỗ nào chưa có trật tự lắm các bạn chịu khó đọc nha.
Tóm tắt diễn biến chính
Ông Trump quay xe gia hạn 90 ngày để áp thuế đối ứng, trừ Trung Quốc, đẩy thuế lên hàng Trung Quốc lên tổng cộng 145%
Trung Quốc đáp trả đẩy thuế với hàng Mỹ lên 125% và sẽ không tăng thêm nữa vì Trung Quốc tin rằng như vậy thì hàng Mỹ hết vào Trung Quốc được.
Mỹ quay xe vào tối Thứ Sáu, loại trừ một số mặt hàng điện tử như điện thoại thông minh (smartphone) và máy tính khỏi các mức thuế đối ứng của Tổng thống Donald Trump.
Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đang từng bước chuyển thành chiến tranh tài chính và tiền tệ với việc Trung Quốc hạ giá Nhân dân tệ ra khỏi mốc 7.20 đã thủ lâu nay, và có tin đồn Trung Quốc bán trái phiếu Mỹ.
Điều này là bình thường khi Mỹ muốn kềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc trong khi Trung Quốc không giấu tham vọng lập một trật tự thế giới mới và giữa vai trò lãnh đạo nòng cốt trong đó.
Ông Trump quay xe trong tuần qua được cho là vì 3 nguyên nhân (1) thị trường trái phiếu hỗn loạn (2) áp lực từ phía nội bộ Đảng Cộng hòa và một số cố vấn thân cận (3) áp lực đánh trả quyết liệt của Trung Quốc hơn so với dự kiến (báo Trung, báo ai thì người đó có công)
Chúng ta không thể dự đoán được ông Trump sẽ quyết gì vì ổng đã nói là ổng quyết dựa trên bản năng! Và chúng ta không thể tin vào sự đáng tin cậy của người tuyên bố mình chơi đếm like để tăng thuế lên Trung Quốc.
Đằng sau hậu trường, các thành viên cấp cao trong nhóm của ông Trump đã lo sợ về một cuộc khủng hoảng tài chính có thể vượt khỏi tầm kiểm soát và có khả năng tàn phá nền kinh tế. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và những người khác trong nhóm của tổng thống, bao gồm Phó Tổng thống JD Vance, đã thúc đẩy một cách tiếp cận có cấu trúc hơn đối với xung đột thương mại, tập trung vào việc cô lập Trung Quốc trong khi vẫn gửi đi thông điệp rộng hơn rằng ông Trump nghiêm túc trong việc giải quyết tình trạng mà ông coi là mất cân bằng thương mại với Mỹ.
Sau khi tổng thống đảo ngược chính sách trên mạng xã hội, đội ngũ của ông Trump đã rơi vào tình thế khó xử khi phải cố gắng thuyết phục giới truyền thông rằng đây là kế hoạch từ đầu, một chiến lược tuyệt vời được lấy thẳng từ những trang sách bán chạy nhất của tổng thống, "Nghệ thuật đàm phán" (The Art of the Deal). Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent còn đi xa hơn khi phủ nhận rằng thị trường trái phiếu là nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi này.
Tuy nhiên, khi Tổng thống Trump xuất hiện để giải thích quyết định vào chiều 9/4, ông lại khiến những nỗ lực của Bộ trưởng Bessent và cả Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt trở nên vô nghĩa, khi thẳng thắn thừa nhận rằng ông đưa ra quyết định chủ yếu “theo bản năng, hơn bất kỳ điều gì khác”, trong lúc thị trường đang chao đảo.
Trích: Tổng thống Trump ‘xuống thang’ thuế quan: Hé lộ diễn biến kịch tính ở hậu trường
Đọc thêm: Cận thần góp phần định hình lại chính sách thuế của ông Trump
Mình nghĩ còn có một điều nữa là người trong gia đình ông Trump (cũng là cố vấn thân cận) phải tác động để ông Trump lui bước (họ sẽ nghĩ ra cách, người trong nhà biết tính ổng muốn gì). Vì họ còn nghĩ tới tham vọng tương lai con cháu làm tổng thống tiếp. Người như ông Trump chắc là muốn gia đình mình còn ngon lành hơn nhà Bush. Cái này tự tui đoán từ kinh nghiệm coi phim :)
Mình vẫn nghĩ là thị trường nói chung vẫn ổn với nhữn backstop để lại từ thời can thiệp Covid với Fed đóng vai người mua cuối cùng. Không loại trừ thị trường này với những diễn biến từ bond, CDS, MBS và FX derivatives nói chung đều có ông đang lỗ nặng, mà Fed không cứu kịp thì một vài ông sẽ tiêu, nhưng số đông sẽ vẫn ổn vì nó không giống 2007. Giờ các ông nào có systemic risk đã được phân công kèm kỹ lắm rồi. Tất nhiên luôn có bất ngờ nhưng cơ chế từ 2007 và Covid đã để lại tuyến phòng thủ chắc chắn.
Sau khi ông Trump quay xe thì bất định chính sách (policy uncertainty) vẫn còn rất lớn, chưa biết Mỹ sẽ làm gì. Các đoàn đàm phán chưa hẳn sẽ thỏa mãn được ông Trump. Cái này các con bot build vào trong portfolio, nên nó không chỉ là cảm nhận mà còn là ảnh hưởng tới dòng tiền.
Ông Trump đã đẩy agenda về cắt giảm thuế đi nhanh, nghĩa là ổng cần tiền. Trong quan điểm kinh tế của ổng như mình nói trong Đọc Chậm tuần trước, ổng xem thuế quan là một trong những nguồn thu để bù cho thuế trong nước. Vì vậy chắc chắn sẽ có nước bị đánh thuế mạnh.
Mình nghĩ rồi thì Mỹ-Trung sẽ đàm phán, tin này sẽ push thị trường, không biết lúc nào. Kinh tế Trung cũng yếu lại chứ không có phải là ngon lành gì đâu. Nhưng ông Mỹ cũng te tua.
Nhưng rồi thì kinh tế toàn cầu sẽ sụt giảm vì cái deal của 2 ông đó vẫn sẽ không phải là 0% thuế suất, bà con sẽ phải trả thuế cao hơn năm ngoái là điều mình nghĩ sẽ xảy ra. Và điều đó sẽ tác động lên kỳ vọng lạm phát dài hạn, kéo lạm phát ngắn hạn lên. Điều này không chắc xảy ra, nhưng nó sẽ khiến nhiều NHTW không thể cắt lãi suất nhiều như mong đợi. Trong khi đó lại là liều thuốc mà hầu hết các nước hi vọng trước ngày 2/4. Với các nước xuất khẩu thì rõ ràng là khó khăn.
Kinh tế tăng trưởng sẽ chậm lại, lạm phát sẽ cao hơn, nhưng tạm thời lúc này view của mình là không đến mức như bà con kỳ vọng lúc này. Michigan survey cho thấy kỳ vọng lạm phát 1 năm lên đến 6.7%.
Nếu Mỹ-Trung kết cục là đánh thuế nhau vẫn cao, họ vẫn sẽ cần một vài quốc gia đóng vai trò “trung chuyển”. Ai sẽ đảm nhận vấn đề này thì không biết, nhưng cơ hội Việt Nam được hưởng lợi cao như kỳ vọng trước 2/4 là không lớn. Vì có thể cả Mỹ và Trung đều sẽ muốn giảm lợi thế đó của VN.
Bạn không nên xem thuế quan là cái gì quá kinh khủng, nhưng cũng đừng xem nhẹ nó. Ví dụ là cái iPhone vậy. Có thêm thuế quan thì đẩy giá nó lên nhiều, nhưng cũng không phải siêu kinh khủng để mà không có đường nào làm ăn. Nhưng đánh giá thấp ảnh hưởng thì cũng sai.
Với bạn nào message mình về portfolio của bạn, rất tiếc mình không thể có nhiều lời khuyên gì. Mình chỉ có thể nói trên thị trường tài chính thì tồn tại là quan trọng nhất. Nếu vị thế của bạn bất lợi, mà position quá lớn để gồng, hãy cắt bớt position. Tuần sau nếu thương chiến hạ nhiệt thì sẽ đỡ hơn, bạn tìm cách thoát bớt hàng, thu một phần vốn. Bạn còn tồn tại, thì còn làm lại được. Năm tốt thì sẽ kiếm lại.
Cụ El-Erian có một cái list ông cho rằng Washington cần cân nhắc đối với chính sách thuế quan và thương lượng để thị trường có niềm tin, các bạn có thể tham khảo. Số 4 quan trọng cho thị trường trái phiếu.
Nguồn: Economic and Market Stability Hinges on These Questions
Phản ứng của phía Việt Nam
Thành lập đoàn đàm phán
Duy trì quan điểm về mục tiêu tăng trưởng 8%.
Công khai bình luận về vấn đề “trung chuyển trá hình”.
Một số view về “don’t panic” nhưng cũng đừng quá tự tin về dự báo một chiều của mình trên các báo mình lượm được
From an investment point of view, I think it’s fair to say that all this vindicates the “don’t panic” approach. So continue not panicking. But use any breathing space to review your investment plan and your watchlist. I’m sure there will be more opportunities in the near future.
But to try to extrapolate that into how your stocks will do is a mug’s game. If you sell now, you never know when to get back in. If you are overweight in Magnificent Seven tech stocks, you’re 70 years old and 80% in stocks, and you have a 4% to 5% burn rate, it would be wise to reduce equities. But a 30-year-old still has an enormous amount of human capital. They should pray for a bad market, so they can buy stocks for less.
Một số chart và thông tin khác
Tính toán tác động của thuế quan đối ứng (nếu giữ nguyên) lên các nước
Thị trường đang định giá lại USD (và tài sản Mỹ)
Nhu cầu đấu giá vàng của các tay to tăng cao
Hầu hết ngân hàng trung ương đang theo xu thế cắt lãi suất
Niềm tin tiêu dùng giảm, kỳ vọng lạm phát tăng ở Mỹ
Bond yield 10 năm của Mỹ vượt 11/9, dotcom và 2007. Tuy nhiên volume thấp và hồi xưa không có backstop như hiện nay.
Đơn hàng với các thị trường xuất khẩu chưa chắc giảm liền, vì các công ty phân phối đang tăng gom hàng để tránh thuế sau 90 ngày
Đọc giải trí:
Cụ Buffett vay nợ trái phiếu Nhật lãi suất thấp để lấy tiền đi đầu tư vào công ty Nhật. Người khôn vay nợ và đầu tư vào thứ họ thấy chắc ăn, không phải hàng cháy nổ.
Trong tuần rồi mình có 2 bài đóng góp các chuỗi bài về thuế quan trên Thời báo Kinh tế Sàigòn ra hôm nay và Tuổi Trẻ Cuối Tuần (ra T7). Các bạn có thể đón đọc nha.
Câu chuyện thương chiến với VN là đặc biệt quan trọng vì Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ thương mại quốc tế so với GDP thuộc hàng cao nhất trên thế giới, với 165%, chỉ sau Singapore. Năm 2024, Việt Nam có cán cân thương mại ròng dương 25 tỉ đô la Mỹ, tương đương 5% GDP.
Nếu bạn nhìn các chart, VN là nền kinh tế có độ mở trong top 5 bậc nhất thế giới trong hầu hết các ranking. Nhưng bạn lật ngược đồng xu lại, mặt trái của độ mở đó là khi mà thương mại toàn cầu đảo chiều không tăng nữa thậm chí thu hẹp, thì cái nước hưởng lợi nhất đó sẽ bị tác động xấu gấp nhiều lần các nước khác.
Như bài viết của mình trên TTCT, mình cho rằng trong nguy luôn có cơ. Còn trong bài viết trên TBKTSG, mình cho rằng hiểu được quan điểm của ông Trump về canh bạc thương mại thì mới thấy được mình không nên bị kéo vào cái kiểu đặt cược của ổng.
Bạn nào chưa đăng ký Đọc Chậm mà muốn qua năm mới có mấy bài như vầy để đọc cuối tuần thì có thể đăng ký ở bên dưới nha, hổng tốn tiền.