Đọc Chậm 13/1: Ồn ào Bitcoin - Vì sao SEC chờ lâu vậy mới duyệt Bitcoin ETF?

Trung Quốc - Mỹ - Nga nói gì khi Đài Loan có lãnh đạo mới?

Bài này hôm nay hơi dài, bạn nào không xem được hết qua email có thể lên substack xem qua browser nha.

Ồn ào Bitcoin ETF

Chuyện ồn ào gì về Bitcoin trong tuần qua vậy?

Số là trong tuần qua ngày 10/1, SEC cấp phép cho 11 quỹ Spot BTC ETF được giao dịch.

Chuyện ồn ào nhất có khi không phải tại Spot BTC ETF. Mà là vì ông SEC bị hack vào ngày trước khi công nhận BTC. Anh em Bò và Gấu có chế cái này dzui.

Thôi quay lại nghiêm túc, tóm lại Spot BTC ETF nó là giống gì?

Nó nôm na là một công cụ đầu tư vào bitcoin cho nhà đầu tư qua sàn cổ phiếu. SEC đã từ chối cấp phép cả thập kỷ nay, nhưng cãi lộn hoài giờ thì phải cấp phép vì bị kiện và không còn lý lẽ nào hợp lý để cản người ta. Cụ Gensler bảo là “tui cấp phép không đồng nghĩa là SEC chuẩn y hay ủng hộ Bitcoin”. Đơn giản là tui hết cách để không cấp phép (vào lúc này).

The newly approved spot Bitcoin ETFs will actually hold Bitcoin, in contrast with existing products that invest in Bitcoin futures — contracts to buy or sell an asset at a specified price at a later date. The SEC had rejected spot Bitcoin ETFs for the last decade.

Cơ chế hoạt động của Spot BTC ETF được giải thích đơn giản hóa rất nhiều bởi Bloomberg:

The new Bitcoin ETFs, either directly or through third parties, purchase and hold enough tokens to back the shares they issue. These shares track the ups and downs of Bitcoin’s spot price, according to indexes supplied by companies such as CF Benchmarks. This allows investors to get exposures to the virtual token without needing to buy and safely store Bitcoin themselves or on an exchange. Issuers work with so-called authorized participants such as trading firms or large banks that create and redeem shares in the ETF as the market demands. Meanwhile, market makers are on hand to buy and sell ETF shares in a bid to keep the fund’s price as tied to Bitcoin’s performance as possible.

Đến giờ mình vẫn không hình dung được một số ông AP cho ETF sẽ work như thế nào để redeem shares với liquidity có thể rất phức tạp ở một thời điểm nào đó (như lúc cả thị trường trượt quá nhanh chẳng hạn). Về mặt kỹ thuật, đây là một trong những cái anh em tìm hiểu ETF rất quan tâm, vì case này làm AP sẽ rất khó (low liquidity luôn là một bài toán khó của nhiều ETF, với bitcoin mình càng thấy nó khó). Nhưng SEC không thể làm gì mấy ổng có nghĩa là mấy ổng có cơ chế xử lý tạm hoàn thiện (ít nhất trên giấy tờ).

Nói chung, cuối cùng thì có 11 ông được cấp phép.

Một vài câu hỏi về Spot BTC ETF và tác động

Ra spot bitcoin ETF rồi thì có một số câu hỏi:

1. Đây là lần đầu tiên có ETF về Bitcoin? Sai.

   ETF về Bitcoin đã có mấy năm trước, nhưng nó là BTC futures, không phải spot. Nó cũng khác với futures trên mấy sàn bitcoin như Binance vì nó là ETF. Đây là lần đầu tiên SEC cho làm spot bitcoin ETF.

   Quỹ Bitcoin ETF đầu tiên là con BITO của ProShares ra năm 2021, đã đạt tài sản quản lý (AUM) tới 2 tỷ đô trước khi SEC ra quyết định cấp phép cho 11 quỹ ETF làm Spot Bitcoin hôm 10/1 rồi. Thứ 5 ngày 11/1 là trading day đầu tiên của các spot BTC ETF thôi.

   

   

   Ngoài ra đã có những quỹ như GBTC của Grayscale đã cầm mấy tỷ đô tài sản rồi. Và tất nhiên còn có những công cụ đầu tư BTC gián tiếp như mua Microstrategy của anh Saylor.

   Một vài người vẫn tin rằng Microstrategy là công cụ đầu tư rẻ hơn, thanh khoản tốt hơn vào Bitcoin như anh Bill Miller (mình thì thấy Microstrategy ghê ghê vì anh Saylor làm gì bạn không thể khống chế được). Nhưng dù sao, đã có nhiều người cầm BTC qua nhiều công cụ khác, thay vì Spot BTC ETF, và một số công cụ thì chưa hẳn là đắt đỏ hơn.

   Nói cách khác, với người muốn cầm BTC, cầm trực tiếp hay gián tiếp, đều đã có lựa chọn từ lâu. Và hơn 10 năm nay thì đều có cách cầm hợp pháp không phải chỉ cần qua ví hay sàn crypto không có nhiều giấy phép nữa. Xưa nay mình cầm qua crypto platform có giấy phép custody và mấy tools khai thuế chấp nhận, vì rẻ hơn mấy cái ăn phí kinh như GBTC. Nhưng nếu bạn là fan thiệt của crypto, bạn thật sự sẽ không cầm crypto chỉ vì 2% phí mỗi năm? Chắc chắn là không rồi. Vì vậy, BTC ETF sẽ không làm tăng dòng tiền vào BTC của fan cứng đáng kể.

   

2. Vậy lợi ích của Spot BTC ETF ở đâu so với các sản phẩm đã có?

   • Chi phí rẻ hơn một số lựa chọn hiện có như GBTC.

   • ETF buộc các tay chơi liên quan trực tiếp cầm BTC, nên tiền vào BTC nhanh hơn. Thực tế thì mấy quỹ khác nó như BITO, GBTC vẫn phải hedge các kiểu, nên cuối cùng tiền vẫn vào BTC trực tiếp mà thôi. Chỉ là sẽ chậm hơn khi một ai đó mua BTC futures ETF như BITO chẳng hạn, thì sẽ một khoảng thời gian sau mới có tiền trực tiếp vào cầm BTC.

   • Quan trọng nhất: mở ra cơ hội tiếp thị cho khách dùng tiền hưu trí mua BTC. Không phải ông nào cũng cho, như Vanguard vẫn không cho khách mua BTC ETF bằng tài khoản hưu trí. Nhưng một số ông khác thoải mái hơn. Đây là lượng không phải fan cứng, mà là giờ mới được chơi bằng … tiền hưu trí.

     

3. Bitcoin ETF khiến giao dịch chắc chắn rẻ hơn cho retail investor so với cầm ở sàn như Binance hay Coinbase? Không hoàn toàn.

   Đây là bảng phí BTC ETF (con GBTC được uplist lên thành ETF nhưng giữ phí 1,5%). Dựa theo Invesco chào cho mình thì với khách UK mà nói, cầm với giá trị trên 3,3 BTC thì chi phí ở Coinbase vẫn rẻ hơn ETF (tính đến lúc này) vì nhiều dịch vụ liên quan đến crypto khác. Tính ra phí ETF này là quá ngon lành so với một số loại ETF khác. Miếng mỡ ngon cho anh em Wall Street nên phải làm cho được.

   

   So sánh cái list này thì GBTC đương nhiên quá mắc, nhưng 0,39% trở lên thì chưa chắc hấp dẫn cho anh em cầm hàng ở Coinbase với qui mô đủ lớn.

   Nhưng độ an yên khi cầm qua spot ETF thì có thể hơn. Coinbase, Microstrategy và Binance dù gì cũng là công ty có risk cao hơn. Một công ty quản lý quỹ to đùng như Invesco hay Fidelity thì không thể vì một cái ETF vài tỷ đô mà quịt hàng của bạn. Có gì họ cũng phải tìm cách bảo vệ lợi ích của bạn. Và chính ra ông SEC phải thấy là không có cửa hạch sách vụ đó nữa mới phải cấp phép.

   Nói cách khác, vụ này là Wall Street cướp lại miếng bánh trong miệng của những nhà cung cấp dịch vụ crypto đời đầu. Anh em nhà đầu tư đang giúp Wall Street ăn thịt những tay chơi hỗ trợ cho thị trường crypto đời đầu. Thiệt ra mấy cái tay này cũng ăn trên đầu trên cổ nhà đầu tư crypto mấy năm nay nên cũng không tiếc.

   Anh em Wall Street cũng không phải mê crypto, chỉ là miếng bánh quá ngon, không thể để yên cho Coinbase hay Grayscale ăn hết.

   Vì vậy có người cho rằng BTC rớt sau khi ETF ra là do anh em bán hàng của GBTC và Coinbase dọn qua spot ETF. Trong đó có chính việc tự dọn nhà của GBTC qua việc “uplist”. Giải thích của team pháp lý GBTC ở đây. Nó có đề cập ưu điểm của ETF so với cái cấu trúc trust lúc trước. Cái này xài đi dạy được nè.

   Một số anh em thì cho rằng vấn đề không chỉ là dọn nhà, mà còn là “cash out”. Dọn nhà thì giá xuống xong sẽ lên lại. Cash out thì chắc xuống lâu hơn chút.

   

4. Vậy những platform như Coinbase hay Binance sẽ có vấn đề?

   Binance là một game khác hẳn, mình không nghĩ là bị ảnh hưởng quá mức. Nó có vấn đề riêng của nó, nhưng BTC ETF spot cũng không làm vấn đề lớn lên nhiều quá.

   Valuation của Coinbase trên sàn thì đang phụ thuộc nhiều vào growth plan. Có quan điểm cho rằng giờ giữ khách cũ như mình đã mệt, muốn có growth không hề dễ. Ví dụ bạn này:

   

   Nhưng một số bạn chơi crypto với mình thì cho rằng Coinbase còn nhiều game của các crypto khác support, nên không chỉ vì câu chuyện BTC là sợ Coinbase “mất mối”.

   Mình thiên về chuyện Coinbase vẫn cần tồn tại, và nhất là nhiều ông ETF spot mới ra thật ra cần Coinbase đóng một số vai trò trong chuỗi vận hành. Chính ra vì có Coinbase nên một số argument của SEC về sự thiếu hoàn thiện của sản phẩm BTC ETF fail. Vì vậy Coinbase vẫn là một phần cần có của hệ sinh thái. Còn giá và valuation của Coinbase thì nhà đầu tư như chị Wood thích nhiêu là nó nhiêu hà. Fan chị càng đông, chị càng cầm nhiều hàng Coinbase thì nó vẫn lên và ngược lại.

5. Spot BTC ETF có thể đem lại dòng tiền mới từ đâu?

   Như đoạn này chỉ ra rồi: một số anh em chưa cầm bitcoin qua tài khoản hưu trí ở Mỹ.

   Vanguard, one of the largest asset managers in the world, will not be allowing customers to buy the newly approved bitcoin ETFs.

   An attempt to invest in BlackRock's iShares Bitcoin Trust (IBIT) or Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) via a Vanguard retirement brokerage account generated a "trade cannot be completed" warning.

   "Buy orders are not currently accepted for this security," the message said. "Securities may be unavailable for purchase at Vanguard due to a number of variables including regulatory restrictions, corporate actions, or various trading and/or settlement limitations."

   Vanguard's unfriendliness contrasts with the embrace of bitcoin ETF by some of the company's largest rivals, including BlackRock, Fidelity and Invesco, which have created bitcoin ETFs that started trading Thursday. They won U.S. Securities and Exchange Commission permission to do so on Wednesday.

   Investment Giant Vanguard Blocks Clients From Buying Bitcoin ETFs

   Dòng tiền thứ hai là từ các hedge fund. Long/Short, Multi strategy funds có thể chơi ngon lành hơn NẾU thanh khoản ETF đủ tốt. Chữ NẾU này không đảm bảo.

   Và chắc chắn có tiền khác từ fan thời vụ nữa.

6. Tóm lại là sắp tới BTC có lên nữa không?

   Bạn nên tìm các thầy bói trà, bói Kiều, .v.v hỏi hơn là hỏi mình. Nhưng có một số gió nghịch, gió thuận như sau:

   Cơ hội: còn nhiều game năm nay, như bà con nói về derivatives cho crypto trên sàn chính thống của Mỹ, về BTC halving, về thanh toán qua mạng xã hội như X (đồn thôi). Lãi suất xuống, crypto startups lại nổi lên.

   

   Rủi ro: bầu cử Mỹ xong anh em lôi ra xét lại, bảo crypto phục vụ terrorist hay gì gì, thì SEC lại có cơ delist BTC. Ủa, cho list được thì cũng có cớ delist chứ. Ngoài ra short thủ, anh em canh chốt lời cũng đông đảo. Anh em tích lũy hàng canh game ETF được công bố là “sell on news”. Hơn nữa có ETF thì có nghĩa là vay short BTC cũng dễ hơn, dễ squeeze mấy anh em chơi leverage để mua BTC lên.

Thứ quan trọng hơn ảnh hưởng đến toàn thị trường và kinh tế thế giới: Địa chính trị ở Đài Loan

Trung Quốc, Mỹ, Nga lên tiếng sau khi Đài Loan có lãnh đạo mới

Ngay sau khi ông Lại Thanh Đức trở thành lãnh đạo mới của Đài Loan, Bắc Kinh tuyên bố thống nhất với Đài Loan vẫn là điều không thể tránh khỏi. Tổng thống Biden nói Mỹ không ủng hộ Đài Loan độc lập.

Cái tít của Economist rất gợi đòn: Defying China, Taiwan elects William Lai Ching-te as president

South China Morning Post ghi nhận tình hình sắp tới sẽ phức tạp Taiwan election: William Lai’s presidential victory risks further tensions with Beijing

Triển vọng Kinh tế Việt Nam 2024

Tuần sau mình có một online event ở viện ISEAS-Yusof Ishak với anh Cấn Văn Lực nha. Event này sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh. Bạn nào muốn nghe và đặt câu hỏi có thể đăng ký ở đây