Đọc chậm 30/4: Câu chuyện All-In - Sử dụng nợ vay và chọn cổ phiếu như thế nào cho những khoản đầu tư có vay nợ?
Nội dung chính
Sự lừa tình của những câu chuyện kiểu "Nếu đầu tư 1k vào MSFT, Apple, v.v. năm xxx thì giờ bạn có nhiêu tiền?"
Các quỹ đầu tư và bác Buffett xài đòn bẩy như thế nào?
Chọn cổ phiếu để all-in: Có nên chọn cổ phiếu có đặc tính như xổ số hay không?
30/4 rồi nên có lẽ mọi người muốn giải trí thư giãn và đọc cái gì mới mới một tí. Vì vậy nên mình quyết định delay lại nội dung về view thị trường và viết tiếp cho xong cái “All-in tam bộ khúc”.
Mình hi vọng qua chuỗi bài này sẽ làm thay đổi nhận thức của nhiều bạn là
Sử dụng đòn bẩy không có nghĩa là cờ bạc
Chọn một vài khoản đầu tư rồi leverage lên để đánh vào không có nghĩa là cờ bạc
Và bạn không nên chọn cổ phiếu có tính cờ bạc cao để all-in, thật ra leverage lên rồi đầu tư vào cổ phiếu có xác suất thắng cao, có thể sinh lợi không quá lớn lại sẽ có thể mang lại cho bạn lợi ích lớn hơn nhiều.
Về cơ bản, ngay khi mình vừa ra trường đã đi làm trong một cái lĩnh vực tiếp xúc với trading dùng leverage rất cao, là forex ở trong ngân hàng. Từ môi trường đó mình tiếp xúc được với những công cụ trade x5 x10, x50 qua options, futures, CFD, structured products, CDS. Sau này sang Úc mình thực tập và làm việc ngắn hạn cho một cái quỹ dùng leverage trade commodity và structured products, nôm na là leverage của leverage, mặc dù portfolio chính dùng cũng rất nhiều quant trade để đánh vào value stocks.
Và từ đó mình học được rằng leveraged trade không có nghĩa là phải đánh liều, mà là tính toán rủi ro trước, và có bet cũng biết trước được rất nhiều tình huống có thể xảy ra và rào trước. Ngoài ra, nhiều quỹ “đầu tư giá trị” mà các bạn ngưỡng mộ đều sử dụng leverage trade ví dụ như bác Buffett, Ray Dalio hay Charlie Munger.
Và mình cũng có câu chuyện riêng của chính mình là nếu mình không dùng leverage thì còn lâu mới có thể hi vọng leo lên được cái nấc thang có tài sản gọi là khá ổn định ở Anh.
Rồi giờ mình bắt đầu.
Trước khi đến với phần 3 này, có lẽ nhiều bạn đã đọc phần 1 và phần 2 trên Facebook mình rồi. Nếu chưa thì bạn có thể đọc ở đây.
Câu chuyện all-in (1) Sự lừa tình của những câu chuyện kiểu "Nếu đầu tư 1k vào MSFT, Apple, v.v. năm xxx thì giờ bạn có nhiêu tiền?"
Trong phần này mình lý giải cho sự huyền ảo và lừa tình của những câu chuyện kiểu như “Nếu bạn mua MSFT, Apple, Google, Amazon 10 năm trước, Tesla 4 năm trước thì bạn x bao nhiêu?”
Và mình cũng chia sẻ câu chuyện về dùng leverage để all in quánh MSFT của mình trong bài.
Câu chuyện all-in (2) Các quỹ đầu tư và bác Buffett xài đòn bẩy như thế nào?
Câu chuyện tiếp diễn với việc mình minh hoạt việc sử dụng leverage của các quỹ đầu tư và theo thống kê thì 70% hedge funds dùng leverage, dưới dạng margin, hoặc options, futures, CDS, etc.
Nhiều người nghĩ bác Buffett không dùng lãi vay là sao. Bác dùng không ít và nó góp phần boost alpha của bác lên. Mấu chốt là vì bác vay với lãi suất rất thấp. Cụ thể bạn đọc thêm trong bài. Mình cũng có các số liệu, công thức và phân tích trên các trang của CFA và tạp chí học thuật uy tín để bạn có thể tham khảo thêm về việc dùng leverage.
Một người bạn của bác Buffett là bác Charlie Munger cũng dùng margin quánh Alibaba, và bạn cũng biết kết quả ván cược rồi :)
Câu chuyện all in (3) Có nên chọn cổ phiếu xổ số hay không?
Trước tiên thì mình show bạn một cái portfolio của cụ Munger (phải report theo tiêu chuẩn của Mỹ), cụ chỉ cầm 4 món, và cụ có dùng margin.
Bạn thấy đó, cụ không có đánh cái gì quá rủi ro, có lời có lỗ, nhưng không có lỗ nặng.
Cụ Buffett thì cầm khá nhiều, nhưng top 10 của cụ chiếm gần 80% portfolio.
Nói cách khác, bạn có thể lựa chọn như các cụ, có vay nợ để boost return lên (theo thống kê thì cụ Buffett sử dụng implied leverage khoảng 1-1.6) và đầu tư nhiều vào những món bạn thấy là khác chắc, không có cái gì đảm bảo bay lượn như khinh vũ phi dương cả.
Có một phong cách đầu tư khác, ngược lại, là cũng sử dụng đòn bẩy cao, và đầu tư vào những món có đặc tính như xổ số (lottery like investment/stock), là các cổ phiếu có high skewness stock, mà thường là high positive skewness.
Những cổ phiếu xổ số
Dòng cổ phiếu này là dòng mà họ có một xác suất nhỏ là sẽ tăng rất mạnh (cái đuôi bên tay phải có thể lên đến mấy trăm phần trăm như trong hình, như những cổ phiếu thuộc SP/TSX Venture Index bên dưới. Đây là đặc tính của mua xổ số, bạn thấy xác suất thua lỗ 30-90% rất cao, còn xác suất thắng 300%+ rất thấp. Nhưng mà người ta thích.
Thuật ngữ quant gọi là đây là những khoản đầu tư có "positive skewness", nghĩa là nó sẽ có rủi ro nhiều lần thua lỗ với qui mô vừa và nhỏ, nhưng có một xác suất khá nhỏ sẽ ăn lớn - gọi nôm na là loại đầu tư có tính xổ số, và bà con mua vì cái xác suất nhỏ có thể x lần đó.
Về mặt thống kê của cái hình trên chỉ ra rằng nếu bạn all-in tiền của bạn vào cổ phiếu có tính xổ số như vậy thì thật ra xác suất thắng của bạn sẽ thấp hơn nhiều. Và đặc biệt là nếu bạn leverage lên và cứ thử vận may hoài thì có thể cứ mất mãi, mất hoài.
Và theo kết quả nhiều nghiên cứu thì bà con định giá rất cao các khoản đầu tư xổ số với xác suất thắng thấp như vậy. Định giá cao thì tất yếu kết quả là dễ đi thang máy đứt cáp.
Nhưng nhà đầu tư vẫn thích mua những cổ phiếu có tính xổ số như vậy vì cái sự hấp dẫn của cái khả năng bé tí được x lần kia. Rõ ràng là y chang chơi xổ số, hoặc mua Arsenal vô địch. Nhưng người ta thích.
Thay vì chọn một cổ phiếu hay coin xổ số dạng meme như vậy, bạn có một lựa chọn là chọn một cổ phiếu có platform/fan base, low skewness ở cả 2 chiều (nghĩa là xác suất thắng cao lẫn lỗ cao đều thấp), nhưng có tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng dài hạn tương đối, và rồi leverage nó lên.
Vì rủi ro có đợt giảm mạnh nhỏ, và có thể được quản trị rủi ro bằng cut loss, nên bạn sẽ ăn nhiều lần, mỗi lần một ít, và ít khi thua nặng. Ngay cả thua nặng thì bạn đã stoploss ở mức vừa phải rồi. Nên bạn thắng nhiều lần ít ít, và bạn thua rất ít lần với mức stoploss hợp lý, cộng thêm bạn sử dụng đòn bẩy, thì bạn sẽ kiếm tốt hơn thị trường đáng kể.
Và bạn cũng có thể thắng cái ông chỉ có một xác suất nhỏ để thắng nếu đầu tư vào dòng cổ phiếu xổ số có skewness cao.
Một ví dụ là các công ty làm ăn ok, lợi nhuận ổn, có platform để grow. Chúng nó không thể lên quá nhiều, nhưng lên đều, và chỉ giảm mạnh khi có rủi ro hệ thống lớn.
Và vì ăn nhiều lần, mỗi lần một ít, mà dùng leverage nữa, trong khi xác suất giảm mạnh thấp và được khống chế bằng stop-loss, bạn nâng tỷ suất sinh lợi của mình lên đáng kể, và đặc biệt là bạn nâng xác suất all-in mà trúng của mình lên cao. Bạn có thể không có lần nào x10, nhưng bạn sẽ có nhiều lần được 20-30% hoặc hơn nữa (vì nó vẫn có grow) sẽ có những phút thăng hoa.
Chiến lược này hoạt động tốt trong môi trường lãi suất thấp. Ví dụ bạn vay x2, và đạt tỷ suất sinh lợi chỉ chừng 10% cho portfolio. Thì bạn dễ đạt lợi nhuận bình quân gần 20%/năm cho suốt 5-10 năm (vì lãi suất đâu đó 1%/năm do trong một giai đoạn dài Fed funds rate 0.1-0.5). Average return chỉ số SP 500 là 7% trong 20 năm qua, nên ngay cả với việc bạn leverage x2 lên và chỉ mua SP 500, bạn sẽ có bình quân gần 14%/năm trong suốt 20 năm.
Theo một research mình vừa làm, nếu bạn chỉ đầu tư vào một quỹ chỉ số thôi, nhưng dứt khoát cắt lỗ đúng lúc để avoid được 6/20 ngày giảm nhiều nhất trong mỗi năm trong giai đoạn này, thì bạn sẽ còn đẩy được performance của bạn lên đến 11%/năm chưa leverage hoặc 22%/năm sau khi leverage x2.
Đây là chiến lược của không ít funds là dùng leverage để đánh các game mà họ cho là có skewness thấp. Một số long/short funds còn có strategy là vay tiền để long các khoản đầu tư skewness thấp tương đối và short các món có skewness cao và bình quân thì kiếm được khá. Chiến lược này back test hiệu quả cho cả commodity và forex chứ không chỉ stock. Mình chưa thử cho crypto nhưng bài sau đây cho rằng chiến lược long lowest skewness và short highest skewness crypto cũng ok. Nhưng bài này viết tháng 6/2022, không biết tới nay còn work không thì không rõ.
Skewness/Lottery Trading Strategy in Cryptocurrencies
Vấn đề là làm sao biết món nào SẼ có sknewness thấp vừa phải (vì nếu thấp quá thì không có ăn)?
Kinh nghiệm với cổ phiếu là chọn một platform/high fan base stock đang gặp rắc rối và mạo hiểm với nó. Chính là ông MSFT ngày xưa mình vào.
MSFT ngày mình mua nó còn bị đập tan nát hơn anh Meta ngày hôm nay, mỗi ngày lên báo thấy bị chửi kiểu "Windows is broken" (mà đúng là sản phẩm nó tào lao thiệt chứ!). Nhưng mà bạn mình làm Microsoft nó bảo là portfolio còn nhiều thứ thú vị lắm, trong đó có mảng mobile phone và cloud. Bạn biết kết quả mảng mobile rồi đó, nhưng cloud là correct bet. Nói vậy để thấy không thể thiếu yếu tố may mắn và gồng qua giai đoạn khó khăn khi MSFT write off chục tỷ mảng mobile phone và những mảng mua sắm công ty bậy bạ.
Vì vậy, tóm lại là công thức của mình là bạn all in vào một ông không cần tăng quá nhiều, nhưng phải có xác suất win tương đối và khi win một cơ hội sẽ tăng dài và đều, có thể x lần, và rồi leverage ổng lên. Nôm na là như bác Buffett nói, chọn cổ phiếu có thể sẽ là “great business”. Mình dùng chữ CÓ THỂ vì không ai biết trước trend một cái mảng kinh doanh sẽ kéo dài bao lâu.
Mình nghĩ đó là một chiến lược hợp lý hơn là bet all-in vào hàng xổ số kiểu meme stock hay lottery stock (cách này hiệu quả với mình). Và có nhiều nghiên cứu và data support lựa chọn này hơn là lựa chọn cổ phiếu xổ số. Tất nhiên, sẽ có một số ít người may mắn nằm trong số leverage x5 và chọn đúng vào ô 300%+ như trong chart ở trên. Mình quen 1 người trúng Apple như vậy.
Hiện tại MSFT không phải như hồi xưa, kỳ vọng x3, x4 là khó trong 10 năm tới. Các ông big tech hiện nay ở trạng thái giống MSFT hồi xưa là Google, Facebook, Apple có rất nhiều problem nhưng có sẵn platform. Tùy hay dở trong cách điều hành và lèo lái. Amazon ở trạng thái tệ hơn, vì ban lãnh đạo đang tính lên mặt trăng ở.
Tesla là một cái ẩn số tương tự nếu thỏa 2 điều kiện:
- Anh Musk không bị distract vì nhiều chuyện khác như Twitter nữa
- Anh Musk không bị gì trong 10 năm nữa. Tesla có ADN built ngay trong chính anh Musk, trong khi đó Apple không có Steve Job vẫn còn có thể đi lên.
1 bạn khác cũng có tiềm năng là Salesforce.
Phía China thì có Baidu, Tencent và ... Alibaba.
Một số bet khác được đề xuất nhưng mình không tin tưởng cho lắm: Netflix, Disney, Adobe.
Điểm chung là tất cả investment idea này có là có 1 cái platform/core business / fan base còn tiềm năng khai thác. Nói cách khác, mua cổ phiếu nào còn nghiền fan ra nước được trong 5-10 năm tới. :)
Vậy crypto thì sao? Bitcoin có skewness thường xuyên trên 2.3, thuộc loại high positive skewness với high long tail risk. Vì vậy bitcoin là dòng xổ số. Skewness của Altcoin thì còn kinh hơn.
Mình có nắm giữ bitcoin nhưng không vay leverage để cầm nó, mình xem nó như một khoản xổ số vì lỡ đâu như chị Wood dự báo thì mình giàu to. Cách này là mua vé số, không phải là chiến lược vay leverage lên cao rồi quất vào những món có độ chắc chắn tương đối (và đang phần nào bị undervalued vì noise bên lề) như mình bàn ở trên và ví dụ về ông Microsoft hồi xưa.
Kết luận
Bài học mình rút ra sau 20+ năm làm đầu tư tài chính: muốn grow capital mạnh chỉ có thể vay tiền và all-in vào một số ít cổ phiếu khi bạn không có gì, miễn là nếu bạn thua trắng bạn vẫn còn có một công việc để làm lại ra số tiền đó sau 1-2 năm. Và bạn nên mạnh dạn vay khi lãi suất thấp. Mình đã may mắn all-in và vay tiền khi lãi suất thấp.
Và thứ hai, thay vì tranh cãi nên mua các ông có rủi ro nhưng có tiềm năng hay không (như tranh cãi nên mua Tesla, Apple, Amazon, Alibaba hay thậm chí bitcoin v.v.), bạn có lựa chọn khác:
Đầu tiên, quăng ít tiền vào các ông có tính xổ số cao, rồi để yên. Nhiều khả năng một trong những bet này sẽ thành công thì bạn sẽ có 1 cục tiền hoạnh tài.
Tiếp đó, chọn một vài ông ổn và all-in capital bạn có, thậm chí margin nếu được. Rồi cặm cụi cày như thể bạn đã mất trắng rồi. Hãy để cuộc đời chọn cho bạn vào ô thoát nghèo hay không.
Sau khi bọn mình thoát nghèo thì bọn mình không all in nhiều nữa mà chọn đầu tư tiền theo phương thức đa dạng hóa danh mục để chỉ cần tăng 8-12%/năm là ổn, beat mục tiêu thì tốt, và dùng tiền cổ tức mua các ông xổ số hoặc đầu tư mạo hiểm. Nhưng khi cơ hội đến thì mình vẫn leverage ra đặt cược khi lãi suất thấp. Hiện tại lãi suất cao nên mình có rất ít khoản đầu tư leverage cao.
Làm thế nào để có 80k/năm mà không làm gì cả. Đó là có được 1 triệu cash rồi kiếm được 8% mỗi năm. Làm sao từ 20k tiết kiệm lên 1 triệu cash thì mới là vấn đề. Chắc chắn bạn phải leverage. Hoặc là bạn làm start-up thành công. Không có đường nào dễ hết.
Và mình nhắc lại, có 2 nguyên tắc rất quan trọng khi bạn tính all-in:
- Nguyên tắc số 1 là chuyện gì xảy ra thì cũng không làm phiền tới gia đình.
- Nguyên tắc số 2 là phải có nguồn thu nhập ổn định để nếu ván cược thua thì còn làm lại được.
Tài liệu tham khảo thêm cho bạn nào quan tâm chủ đề này
Growth, Value, and Skewness: Are Growth Stocks a Lottery-Like Bet?
Chasing micro-cap stock payoffs
Short Interest and Lottery Stocks
The seasonality of lottery-like stock returns
Bạn đọc tới đây thì thiệt là đáng khâm phục. Chúc các bạn nghỉ lễ 30/4 vui vẻ.
Đăng ký nhận Đọc chậm
Bạn nào muốn nhận list đọc chậm hàng tuần mà chưa đăng ký thì đăng ký theo dõi Substack của mình ở đây nha. Trang này là free, nhưng khi bạn bấm vào sẽ có mục Pledge, nghĩa là bạn cho biết bạn sẽ sẵn sàng trả bao nhiêu cho đọc. Cái này là thiết kế mới của Substack, mình không thay đổi được. Bạn có thể chọn “No pledge” là xong, không tốn tiền. Nhưng bạn cũng có thể chọn giá để mình biết bạn sẽ sẵn sàng trả bao nhiêu tiền để đọc “Đọc chậm” (cũng không tốn tiền, chỉ để mình biết thôi).